Thiếu nữ Dao Quần Trắng.

Ẩm thực truyền thống của người Dao Quần Trắng rất đa dạng và phong phú, thể hiện một phần văn hóa ứng xử qua những thói quen ăn uống, sự quan tâm chăm sóc nhau của các thành viên trong gia đình, cách thức chế biến món ăn...

Bữa ăn của người Dao Quần Trắng trong truyền thống vị trí đặt mâm cơm có ý nghĩa đặc biệt. Thông thường mỗi gia đình người Dao Quần Trắng có từ 7 đến 8 người, gồm 3 thế hệ trở lên. Theo phong tục của người Dao Quần Trắng trước đây, gia đình nào có từ 2 - 3 thế hệ trở lên, không phân biệt số lượng người, trong bữa ăn cũng phải chia thành hai mâm cơm theo thứ tự trên dưới: Mâm trên, gồm ông bà, bố và con trai; mâm dưới gồm mẹ, con dâu và các cháu gái. Bữa ăn hàng ngày thường ăn ở chính giữa nhà bếp vì vậy vị trí mâm cơm được tính như sau: Mâm trên được đặt chính giữa gian bếp và đối diện cửa ra vào; còn mâm dưới được đặt gần bếp lửa.

Trường hợp gia đình có khách thì vị trí ăn uống có sự thay đổi. Nếu là khách quý ở xa đến thì chủ nhà cùng những người lớn tuổi mời khách lên ăn cơm ở trên nhà, những người ngồi mâm dưới vẫn ăn ở bếp. Nếu là khách thân thiết thì sẽ ăn cơm cùng gia đình tại gian bếp và ngồi mâm trên cùng người lớn tuổi.

Sở dĩ có cách đặt mâm cơm: Mâm trên và mâm dưới như vậy là vì mâm trên là mâm của những người cao tuổi, người trụ cột đang và sẽ làm người gánh vác mọi việc trong gia đình (ông bà, bố và con trai); mâm dưới là những người phụ nữ trong nhà, là những người ngồi gần bếp để phục vụ cho những người ở mâm trên, với người Dao Quần Trắng, đó là bổn phận của người mẹ, người vợ và các cháu.

Ngày nay trong quá trình giao lưu và tiếp biến văn hóa, ứng xử trong ẩm thực truyền thống của người Dao Quần Trắng cũng có sự thay đổi, tuy nhiên trong một số gia đình nhiều thế hệ vẫn coi trọng vị trí đặt mâm cơm trong bữa ăn, coi đây là thể hiện sự kính trọng với người trên.

Nguồn: Báo Tuyên Quang